BÃO VÀ LO BÃO

Mấy hôm nay mỗi ngày đều năm sáu lần đọc tin bão. Từ lúc cơn bão Ketsana hình thành ở phía đông Philippine đến khi nó đổ bộ vào Quảng Nam và tàn phá nặng nề Philippine, Việt Nam và Kampuchia. Nhớ lại cơn bão số 9 tiếp sau cơn bão Xangsane cách đây mấy năm đổ bộ vào Bến Tre. Trước đó, sau cơn bão Xangsane mấy ngày mình đi ngang Đà Nẳng, thấy sức tàn phá của bão còn để lại ở các căn nhà tan hoang dọc bờ biển và trên các cành cây to xoắn gãy gục dọc theo đường tàu trên đèo Hải Vân là đủ sợ. Lúc bão số 9 đổ bộ vào Bến Tre mình đang ở Hà Nội, ở nhà chỉ còn mỗi một mình bà xã. Mặc dù 6 giờ chiều hôm trước đã điện thoại về nhắc bà xã chuẩn bị chống bão mà sáng hôm đó - khi mọi liên lạc điện thoại có dây và di động với thị xã Bến Tre đều bị cắt đứt - thì tim mình như bị ai bóp nghẹt. Một nỗi lo lắng hướng về quê dừa chiếm hết tâm trí khiến mình không còn nghe gì được các thảo luận trong hội nghị. Bỏ ngang hội nghị ra cái nhà dân kế bên để ngồi "chầu" trước TV xem tin bão suốt từ sáng đến chiều. Nhờ vậy mới hiểu tâm trạng của các anh em ở miền trung mỗi năm khi bão tấn công khúc ruột miền Trung.

Từ đó mỗi năm đến mùa bão là hôm nào cũng phải xem qua ít lắm một lần trang http://www.tropicalstormrisk.com/

để biết đường đi của bão. Hình trên đây là mình save lại từ web site đó khi bão Ketsana đã tiến sát vào Đà Nẳng hôm 29/9/2009.

Bây giờ lại lo mấy cơn bão đang hình thành ngoài khơi phía đông Philippine. Hình bên đây là mình mới save lại cách đây 1 giờ. Theo dự báo mấy cơn bão này là siêu bão. Mong cho không lặp lại một cơn bão đã tàn phá Bến Tre mấy năm về trước.

(Bài này viết lúc 19:00 ngày 30/9/2009)

TIẾNG CỦA ĐÊM ĐEN

Hay thức đêm ngủ ngày. Không tốt cho sức khỏe chút nào nhưng lỡ quen rồi. Vả chăng ban ngày thì không làm gì được ngoại trừ ra ngoài vườn vì trong nhà nóng quá. Cái nhà cất đã lâu từ hồi còn bao cấp phải đi xin-mua từng cục gạch từng bao xi măng với hàng tá con dấu. Nhớ lần chở 250 cục gạch ki ca ki cóp mua được ở công-ty-vật-liệu-xây-dựng-xăng-dầu-chất-đốt chở về ngang qua cái cống bể bị rớt xuống cống hết 2 viên gạch vậy mà dám nhảy xuống cống mò cho ra hai viên gạch đem về cho được! Vật liệu xây nhà khó khăn như thế nên cái nhà cất thấp tè. Hồi đó thì thấy như vậy là được. Được quá đi chớ, bởi vì 10 năm ở nhà tập thể hai vợ chồng hai đứa con chỉ vỏn vẹn có 12 mét vuông chui ra chui vào... được cái nhà riêng dù nhỏ tẹo cũng thấy sướng như được lên thiên đàng! Cái nhà thấp tè đầy kỉ niệm bây giờ mỗi trưa là nóng hầm hập, ngồi trong đó thì không thể suy nghĩ gì được ráo, chỉ có nước trốn xuống cái bếp mới xây mát hơn một chút để ... ngủ mà thôi! Mọi việc phải thức đêm để làm: soạn bài, đọc sách, viết lách, ... đều làm ban đêm.

Ban đêm yên tĩnh và mát mẻ. Nhờ thức đêm như thế nên có thể nghe thấy nhiều tiếng thì thầm mà ban ngày không thể nào nghe được. Không quen nghe tiếng của đêm đen thì nhiều người thấy sợ. Cô em vợ ở thành phố hôm đến chơi chỉ nghe tiếng của con vạc sành ken két trong đêm là sợ đến chết khiếp không thể nào ngủ được! Này nhé đầu hôm có tiếng của mấy con dế rỉ rả đều đều. Hôm nào trời mưa còn nghe tiếng của lũ ếch nhái ngắt ngang ... ngắt ngang hoặc uềnh oang om sòm. Nếu hôm sau trời nắng thì khoảng 10 giờ đêm có thể nghe tiếng của mấy con vạc sành ken két ngoài hàng rào. Gần nửa đêm còn nghe tiếng của con cú hay đậu bên cây dừa nhà anh hàng xóm kêu ảo não rất chi ... rờn rợn. Tiếng cú rúc trong đêm là thứ tiếng khó chịu nhất, nghe như tiếng gọi âm hồn. Cũng gần nửa đêm đôi khi rất buồn, nhất là vào tháng gió chướng, theo gió đôi khi có thể nghe thấy tiếng trống đưa linh thùng .. thùng ... thùng từng ba nhịp một vọng lại xa xăm từ nghĩa trang. Vậy là ai đó đang được đưa tiễn về nơi cát bụi. Mỗi lần nghe như thế mình không thể không niệm Phật ... để cầu siêu cho người ... mà có lẽ cũng để an tâm cho mình. Những đêm mưa cũng gần nửa đêm có thể nghe thấy tiếng của các bắp chuối hột nở. Thứ tiếng này nghe không quen ... có thể xỉu! Quá nửa đêm một chút hay nghe tiếng gà gáy. Vậy là đã sang ngày mới! Giữa sự tàn lụi của một ngày và sự sinh thành một ngày mới chỉ cách nhau một tiếng tíc tắc khẽ khàng của cái đồng hồ trên tường. Ba giờ sáng thì nghe tiếng chiếc camionette của anh tài xế gần nhà nổ máy đi thành phố. Đó là thứ tiếng nhân tạo báo cho mình biết loài người hãy còn sống và còn chạy tới chạy lui trong cái cuộc đời rất chi là nhộn nhạo này. Có một thứ tiếng mà chỉ mỗi người mới tự nghe được, đó là tiếng của nhịp tim của chính mình, đó là bản nhạc du dương nhất phát ra từ cái đồng hồ "xịn" nhất mỗi người chỉ được phát cho có một cái. Đối với mỗi người đó là bản nhạc bất tận ... không ai từng biết bản nhạc ấy chấm dứt khi nào! Bốn giờ sáng lại nghe tiếng gà gáy ... nếu bước ra ngoài sân có thể thấy các búp hoa bắt đầu nở. Năm giờ sáng là nghe lũ chim ríu rít trong cây me sau nhà. Ngày mới tinh khôi lại bắt đầu.

Trong đêm đen có nhiều thứ tiếng, nói cho cùng đó là tiếng của cuộc sống không hề ngưng nghỉ. Khó chịu, dễ chịu, êm ái hay đáng sợ đều là tiếng đời. Là thứ tiếng để báo hiệu cho cái gì đang lụi tàn hay cái gì đang nảy nở. Mình nghe tiếng đêm đã quen đến nỗi có hôm vắng thứ tiếng nào có khi còn lấy làm lạ thắc mắc tại sao không nghe. Trong đêm đang nghe tiếng mấy con dế rỉ rả hay mấy con nhái rền rỉ bỗng thấy im bặt, mờ sáng không nghe lũ chim lại tự nhủ có con rắn hay con gì đó đang đe dọa lũ dế, lũ cóc nhái hay lũ chim. Ờ nhỉ ... chẳng khi nào người ta nghe tiếng của lũ rắn! Chừng nào cái nhà của mình mát mẻ hơn một chút, ít ngột ngạt hơn một chút, chắc mình không nghe tiếng của đêm nữa ....

Chợt nhớ ra Bác Dương Sinh có chép cho mình bài thơ của Bạch Cư Dị rất hay:

Đêm nghe tiếng côn trùng

Trùng đông kêu não hơn thu
Người vô tư mấy nghe ru cũng sầu
Ta già nghe chẳng sao đâu
Trẻ trung nghe khéo bạc đầu như chơi

Lại cảm ơn Bác Dương Sinh lần nữa!

SỐNG LẠI TUỔI HOA

Đêm qua trong mơ, thấy mình sống giữa không gian không quen không lạ. Không quen vì trong đời thực hình như mình chưa tới bao giờ, không lạ vì cảm thấy rất gần gủi. Một căn nhà của ai đó, không biết có quen không, thế nhưng vẫn nói chuyện như đã từng thân ái lắm. Đó chỉ là một căn nhà nhỏ có vẻ thanh bạch. Hình như mình đang xay bột, hình như trong góc bếp có cô gái đang làm bánh. Không biết có phải nàng không. Chỉ thấy thoáng qua nụ cười mơ hồ của cô gái. Không hiểu sao lại thấy mình đang hát một cách hồn nhiên. Hình như đang tuổi đôi mươi, hình như tràn trề nhựa sống, hình như ngoài sân nắng vàng, hình như mưa nhẹ, hình như tràn ngập yêu thương.

Thức giấc rồi mà cảm giác được sống lại còn kéo dài, vẫn còn nghe lời bài hát vọng về từ trong tâm tưởng. Có ai tắm được hai lần trong cùng một dòng sông? Có ai sống được hai lần của cùng một thời khoảng? Xin cảm ơn tác giả bài hát. Âm nhạc thật là kì diệu. Âm nhạc là nghệ thuật của thời gian. Âm nhạc đã làm sống lại quá khứ và cho mình sống lại trong kỷ niệm như thế đó.

ONE DAY WHEN WE WERE YOUNG

From the operetta "Gypsy Baron"
(Composed by: Johann Strauß
Adapted by: Dimitri Tiomkin for the film "The Great Waltz"
English lyrics for the film by: Oscar Hammerstein)

One day when we were young
That wonderful morning in May
You told me you loved me
When we were young one day

Sweet songs of spring were sung
And music was never so gay
You told me you loved me
When we were young one day

You told me you loved me
And held me close to your heart
We laughed then, we cried then
Then came the ti-ime to part

When songs of spring are sung
Remember that morning in May
Remember you loved me
When we were young one day

We laughed then, we cried then
Then came the ti-ime to par-art
When songs of spring are sung
Remember that morning in May
Remember you loved me
When we were young one day...

Khúc Hát Thanh Xuân (When We Were Young Lời Việt: Phạm Duy.)

Ngày ấy khi Xuân ra đời một trời bình minh có lũ chim vui. Có lứa đôi, yêu nhau rồi, hẹn rằng còn mãi không nguôi. Nhạc lắng hương xuân bồi hồi như vì tình ai tiếng hát lên ngôi. Nói với nhau, yêu nhau rồi, một ngày còn mới tươi môi. Rồi nắm tay cùng nói vui những câu êm êm không rời vai. Rồi lả lơi, hình dáng ai khuất xa biến vào nẻo khơi. Từ đó khi xuân tái hồi cho bùi ngùi thương nhớ tới xa xôi. Nhớ tới câu thương yêu người một ngày tuổi mới đôi mươi.

NGỰA HỒNG, CHÀO ĐẠI CA.

Với thế giới thơ văn tôi là kẻ ngoại đạo dù đôi khi cũng rắp ranh viết lăng nhăng vài thứ “đở buồn”. Là kẻ không hiểu mấy về thơ, lại càng mù tịt về các trào lưu văn học nghệ thuật hoặc các lí luận về nghệ thuật! Nói khác hơn tôi chỉ là một người thưởng thức vẻ đẹp của thơ văn trong cái cảm xúc tự nhiên, ban sơ mà chẳng bận tâm mấy tới lí luận. Như vậy chắc có đôi phần hạn chế khi phải phân tích cái hay cái đẹp nơi chỗ tác giả đã dụng công tinh tế, nhưng bù lại có lẽ đỡ phải vướng víu những lối mòn tư duy, đỡ phải ám ảnh sắc tướng làm méo mó hiện thực, đỡ phải lấy bụng ta suy ra bụng người. Thấy thích thì nói thích, không thích thì cứ để qua một bên, để cảm xúc của mình chảy cùng nhịp với nhạc điệu thơ, tứ thơ, sống với hình ảnh thơ! Như người nhà quê kia xem cải lương tới chỗ mùi mẫn thì khóc cười với nhân vật, theo Lục Vân Tiên tới chỗ Ông quán thì cùng ghét yêu những nỗi đời, theo Kiều tới chỗ Từ Hải chết đứng thì cũng “đứng tim” rồi kêu lên một tiếng: Trời ơi!

Thơ Đường, lục bát, thơ mới, hài cú, thơ thời nào… chẳng quan trọng gì nhiều miễn là để cái tâm của mình đồng điệu với cái tâm của người thơ. Người viết cho tôi đọc, tôi xem, tôi nghe và tôi cảm được thì tôi nhớ, tôi mượn cái phần hồn đó để tôi sống tiếp với người, để hồn người sống tiếp trong tôi còn bằng không thì … xin lỗi các tác giả, có khi tôi cũng không buồn nhớ tôi đã đọc cái gì nữa! Cái để lại trong tôi sau khi đọc một câu thơ, một bài thơ, một tập thơ là một cảm xúc, một thấu cảm do thơ mang lại. Cái nào gây cho mình cảm xúc thì nhớ rất lâu – thậm chí đến nỗi có đêm chợt thức giấc lại lẩm bẩm một câu nào đó, của ai đó, mới đọc hồi sáng thấy “cảm” quá. Còn cái nào chẳng gây cảm giác gì thì … có ráng nhớ được vài hôm rồi cũng ớn nhợn trợn trạo mà ói ra khỏi đầu thôi!

Xin như vậy, để nói câu chuyện NGỰA HỒNG!

Một cơ duyên ngộ nghỉnh làm tôi đến gần nhà thơ Cao Thoại Châu bằng mấy câu:

CÁNH CỬA DUNG NHAN

Và lại gặp một dung nhan mới
Mới đến xao lòng, không phải một dung nhan
Là ánh sáng buổi tàn đông loáng thoáng
Khoác lên thân như tấm áo ngự hàn

Khoác vào cho vơi bớt hoang mang
Những hoa tuyết và cành phong lá rụng
Bên lò sưởi chiếc ghế còn để trống
Vội vã quay về quên hết hành trang

Suốt đời tôi chỉ những vội vàng
Những dung nhan cũng vì tôi lớn vội
Hoa cỏ từ những miền xa tới
Sợ tôi buồn cũng vội lớn cho nhanh

Như thế đấy thứ gì cũng gấp
Ngày của tôi chỉ sáng lúc lên đèn
Mỗi giấc ngủ đến như lời tự nhủ
Mất mát những gì thế cũng thành quen

Ngày ra đi em đánh rơi một chút
Một chút gì tập mãi không quên
Cũng có thể chỉ như chiếc bóng
Mà bao năm xao xuyến mãi trong lòng

Bước chân về hãy như chiếc lá
Điều chưa kinh ngạc thế bao giờ
Và hãy nói như một người xa lạ
Chỉ vô tình lạc bước đi qua

Tôi tự gánh cho mình nhiều thứ
Áp thấp về mang những cơn mưa
Những ngày nắng chói chang đổ lửa
Bao cơn buồn lên trắng cả trang thơ

Chỉ một lần không thể vượt qua
Em để lại bức tường thành sừng sững
Linh hồn tôi lúc bấy giờ rất mỏng
Nếu vô tình có thể lẫn trong sương…..
…..

Bài thơ này tôi đọc lần đầu tiên từ Blog của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư. Có tám khổ thơ thì đến bảy khổ đầu tiên cảm thì có cảm mà không hiểu mấy. Là dân lập trình máy tính, đầu óc đầy những mệnh đề toán học và cấu trúc tư duy kiểu nhị nguyên luận thì thật là khổ sở để thưởng thức hai câu:

Và lại gặp một dung nhan mới
Mới đến xao lòng, không phải một dung nhan

Hai câu mở đầu này ngay tức khắc đã buộc người đọc - trong khi vẫn trong vòng sắc tướng - phải rủ bỏ thế giới sắc tướng, nhập vào cõi bất khả tư nghì, dĩ tâm truyền tâm. Dĩ nhiên Cao Thoại Châu không định nói gì Phật pháp ở đây, thậm chí xa lạ với Phật pháp, chỉ là do tôi nghĩ vậy. Vậy thì thôi, tôi cứ để Cao Thoại Châu dùng nhạc điệu thơ dẫn hồn tôi theo cho đến hai câu cuối:

Linh hồn tôi lúc bấy giờ rất mỏng
Nếu vô tình có thể lẫn trong sương…..

Ô hay, do cách nào đó tôi cảm thấy mình rất gần với màn sương mong manh để có thể tới với Cao Thoại Châu. Không cần phải phân tích. Phân tích sao cho được để thấy “Linh hồn tôi lúc bấy giờ rất mỏng”?! Thật tệ lắm nếu tôi là một kẻ vô tình! Phản ứng đầu tiên của tôi là comment ngay vào blog đó:

"Linh hồn tôi lúc bấy giờ rất mỏng
Nếu vô tình có thể lẫn trong sương".
Ôi ông Cao Thoại Châu ơi! Ông là ai vậy. Ông có cho phép "tại hạ" được làm quen với ông không. …

Như vậy đó … và tôi biết ông. Một sự biết muộn màng và đáng tiếc vì khi đó ông đã là nhà thơ “lão thành”. Thôi đành tự an ủi mình: Thơ thật là thơ đâu có tuổi!

Cho đến một ngày được nhà thơ trao tặng Rạng đông một ngày vô định. Lần đầu tiên trong đời được tặng một tập thơ! Tập thơ thì mỏng nhưng cầm trên tay tưởng như cầm một cõi đời, cõi người nặng trĩu. Biết có giữ nổi trên tay?

Hãy đọc:

Ngựa hồng

Lao về phía trước tung bốn vó
Bụi hồng bỏ lại phía sau lưng
Vun vút vó câu qua cửa sổ
Đo bao giờ hết khoảng hư không

Mà hư không dài đến vô cùng
Hốt hoảng những đêm rừng bão lá
Thảng thốt nghe tiếng ghềnh thác đổ
Chất cơn buồn trên lưng ngựa hoang

Trong đam mê biết bao điều không tưởng
Khơi bếp hồng cho ấm buổi vào đông
Cơn gió núi bao lần qua kẽm trống
Thoát về đồng lãng đãng trên sông.

Ta về đây không kịp vui buồn
Và phải về trước cả thời gian
Thơ ta đấy, món quà trân trọng
Trân trọng về, mệt lả dưới chân em.

Và ta về trân trọng vết thương
Vết của một đời ưa chạy nhảy
Quà trời cho xin em nhận lấy
Nhận lấy và không hỏi gì thêm.

(Rạng đông một ngày vô định. Trang 59,60)

Ta về đây, không kịp vui buồn
Và phải về trước cả thời gian

Gấp gáp nào trong đời để câu thơ cần tới bến đợi trước cả thời gian. Gấp gấp nào để người uống cho kịp cạn giọt cuối cùng của chén đắng. Chỉ có ngựa hồng mới kịp đưa người tới với tôi, mới kịp chở tất cả vui buồn trao cho tôi.

Thơ ta đấy, món quà trân trọng
Trân trọng về, mệt lả dưới chân em.
…..
….
Quà trời cho xin em nhận lấy
Nhận lấy và không hỏi gì thêm.

Quả thực từ đó tôi đã đọc thơ của ông với thái độ "nhận lấy và không hỏi gì thêm".

Đinh Thị Thu Vân giới thiệu Cao Thoại Châu trong Rạng đông một ngày vô định như người “không quen vui” . Lời giới thiệu đó có thể gây ngộ nhận Cao Thoại Châu là người yếm thế, bi quan, người mang trên vai mình nỗi buồn đi khắp cùng cõi thơ. Không phải thế! Người “không quen vui” mà sau này tôi biết hóa ra là người yêu tha thiết cuộc sống, và sẳn sàng dâng cho cuộc sống cả xác thân của mình. Tôi đã đọc nhiều nhật kí của ông dưới dạng “Chào ngày mới” hoặc các bài viết về nhân tình thế sự đăng báo, người “không quen vui” này chỉ không vui với những chuyện không vui của cuộc đời mà người đã trải. Mà những chuyện như thế thì đầy rẩy trong cuộc sống này! Chuyện không vui thì làm sao mà vui được. Người “không quen vui” sống thật và đầy đủ với mình trong từng phút giây của cuộc sống. Cao Thoại Châu chắc chưa hề để ý tới Phật pháp, chưa từng để chiêm nghiệm sắc không và hư huyễn hiện hình vào câu thơ của mình như gần hết các nhà thơ, nhạc sĩ Việt Nam khác (Xin lỗi Cao Thoại Châu nếu tôi có tùy tiện gán ép chỗ này cho ông, đơn giản có thể chỉ vì tôi chưa đọc hết toàn bộ các tác phẩm và bài viết của ông), nhưng bù lại thái độ hiện sinh đó trong cuộc sống rất rõ trong:

Trên thuyền tôi em có nghe không
Tiếng đời vỗ đục trong róc rách
Em có thấy ngọn đèn chài trên nước
Thả đi tìm những kiếp lưu vong

(Đêm mơ trên sông Vàm Cỏ - Rạng đông một ngày vô định. Trang 22,23)

Sống và nghe tiếng đời trong mỗi phút giây, đó là Cao Thoại Châu. Sống và thấy thế gian như nó vốn như vậy, không huyễn hoặc mình trong bất kì hình ảnh nào, đó là Cao Thoại Châu:

Trăng đêm nay đâu phải trăng Tiền Đường
Lẽ giản dị đây là sông Vàm Cỏ
Đời còn thiếu của em nhiều món nợ
Tiếng thơ buồn tôi thả trôi sông

(Đêm mơ trên sông Vàm Cỏ - Rạng đông một ngày vô định. Trang 22,23)

Hoặc:

Và ta lại ra đi
Không phải đi dưới trời sương gió
Những thứ ấy làm gì ta có
Dành cho anh hùng hảo hán mà thôi
Còn ta đi có nghĩa là ngồi
Trên chiếc ghế xe đò xe buýt
Cạnh những người đàn bà đi hàng chạy chợ
…..

(Vô định hình – Ngựa hồng . Trang 8,9)

Cái thấy không hư huyễn đó nhiều khi đáng sợ. Thơ vốn hay huyễn hoặc, lung linh nhưng trong cái lung linh mơ hồ sương khói đầy chất ẩn dụ của thơ ông lại rất thật của hiện thực

Trên bờ cây cối vẫn còn đây
Mỗi chiếc lá rơi một lần ly biệt
Theo chân lá em cũng bay đi mất
Cây một mình trơ trụi giữa trời không

Đứng một mình nhìn xuống dòng sông
Tôi nào thấy thứ gì ngoài nước
Tấm chài rộng ai tung lên rất đẹp
Sẽ rất buồn vì chẳng được gì đâu!

(Trên đôi bờ cây cối vẫn còn đây. Ngựa hồng. Trang 53)

Và cả cái trăn trở những lựa chọn ngập ngừng trên Con đường đau khổ. Để tới được hoa hồng phải bước qua gai, một sự hiện thực nội tâm đầy sống động:

Ta đang vướng phải chân mình
Liêu xiêu những bước gập ghềnh khó đi
Những ngày dài, những đêm khuya
Bờ hoang bến lạ nẻo về còn xa.

(Vu vơ một hồi âm. Ngựa hồng. Trang 12,13)

Đến nổi rồi có khi:

Tôi lấy hồn tôi làm miếng vá
Trăm năm nguyên vẹn trái tim người

(Hoa cỏ tương tư. Ngựa hồng. Trang 29)

Và lại ra đi:

Không phải kiếm một nửa nào chi hết
Trong những thứ bày ra trên mặt đất
Ta đi kiếm mình, kiếm mỗi một ta thôi!

(Vô định hình. Ngựa hồng. Trang 8,9)

Mười năm mọi sự đều nghi vấn
Cả vầng trăng không đáng để tôi tin
Rất im lặng chỗ ta ngồi năm ấy
Trăng thì hiền nhưng rất khéo ngụy trang.
Về đây có thể sẽ đi tìm
Nghi vấn về điều gọi là hạnh phúc
Nơi tạm trú của người yên ổn nhất
Tôi yên lòng, cứ thế lại lang thang!

(Vầng trăng nghi vấn. Ngựa hồng. Trang 14,15)

Không phải câu thơ nào của ông cũng làm tôi thích! Có những câu thơ làm tôi choáng:

Cuối cùng chỉ có tiên sinh
Nhân gian đông đúc mà không có người
Mộ ông họ đã xây rồi
Bít bùng ông khóc ông cười được không?

(Chuồn chuồn châu chấu vẫn bay. Ngựa hồng. Trang 6,7)

Giả sử Bùi Giáng có đọc được mấy câu đó thì Bùi Giáng sẽ nên cười hay khóc. Hay là Bùi Giáng mếu máo vì mắc kẹt giữa cõi thị phi và hư vô không lối thoát!
Hay:

Chao ôi, loài người sao đông đúc quá
Còn ép ta cho đến khi nào
Chờ tới lúc cuộc đời ta méo mó
Mới tha cho về làm chính ta sao

(Ký họa tự vẽ. Ngựa hồng. Trang 47)

Con người yêu tha thiết cuộc sống đó, thậm chí là “ham sống” hóa ra giận cuộc đời đến thế sao!? Tôi cũng là một trong số loài người đông đúc đó. Biết đâu bằng bài viết này tôi cũng là kẻ ép ông thành ra méo mó. Cho nên đáng sợ thay khi nghe … Cao Thoại Châu trách:

Mang thơ ra đứng giữa trời
Khư khư chỉ sợ đánh rơi câu nào
Cõi người sầu đã lên cao
Sợ vô tình rớt thơ vào tay ai.

(Có người làm thất tán thơ ta. Ngựa hồng. Trang 36,37)

Than ơi, có người xưa đã não nề:

Nhị cú tam niên đắc
Ngâm thành giang lệ lưu
Tri âm như bất thưởng
Qui ngọa cố sơn thu

(Ba năm làm được hai câu
Ngâm lên lã chã hai hàng lệ rơi
Như bằng bạn chẳng hiểu lời
Thu về núi cũ nằm chơi cũng đành)

(Giả Đảo)

Ông thì chắc không có ngọn núi thu nào năm xưa để về rồi, cùng lắm là:

Nửa đêm ta đứng gọi đò
Thất thanh lạc giọng khi giờ đã khuya
Chuyến xe chót đã quay về
Trống trơn chẳng có lời thề năm xưa

Thì thôi, nếu tôi không là kẻ tiếp được hồn thơ của ông, xin cho tôi được như:

Tàu đi qua sóng đánh vào bờ
Em đánh vào hồn tôi khi em tới
Con tàu sinh ra để không ở lại
Mặc kệ đôi bờ bọt nước đang tan

(Trên đôi bờ cây cối vẫn còn đây. Ngựa hồng. Trang 52,53)

Tập thơ Ngựa hồng có điều kì lạ là không có bài Ngựa hồng. Nhưng có sao đâu! Cho tới nay toàn bộ đời thơ của Cao Thoại Châu đã là ngựa hồng. Vậy thì tôi xin nhận lấy:

NGỰA HỒNG, CHÀO ĐẠI CA!

Và không hỏi gì thêm.

Phải chăng là câu trả lời...

1. Đọc thấy mấy câu hỏi từ trong blog của một cô nhỏ. Gọi là cô nhỏ vì xem ra cô nhỏ bằng tuổi mấy đứa con gái của mình thôi. Ở cái tuổi đó thường người ta hồn nhiên lắm: hồn nhiên yêu đời và hồn nhiên giận cuộc đời. Ấy vậy mà cô nhỏ đặt ra những câu hỏi mà đến những cái đầu lớn nhất chắc cũng ngắc ngứ: Những câu hỏi về ý nghĩa cuộc sống! Cũng comment vài câu vào blog cho cô nhỏ để trấn an cô nhỏ nhưng khi đó chính mình cũng bất an!

2. Đến một lúc nào đó trong cuộc đời thế nào rồi con người ta cũng muốn biết câu trả lời trong cái cõi người ta vừa gần gũi vừa hoang lạnh vô chừng này! Tìm đâu ra câu trả lời trong cái hoang mạc đó. Một tiếng kêu e rằng không có tiếng vọng!

3. Thế là mình cũng đi tìm câu trả lời...

Ma-ha bát-nhã ba-la-mật-đa tâm kinh.

Quán Tự Tại Bồ-tát hành thâm Bát-nhã Ba-la-mật-đa thời, chiếu kiến ngũ uẩn giai Không, độ nhất thiết khổ ách.
Xá-lợi Tử! Sắc bất dị Không, Không bất dị sắc; Sắc tức thị Không, Không tức thị sắc. Thọ, tưởng, hành, thức, diệc phục như thị. Xá-Lợi Tử! Thị chư pháp Không tướng, bất sanh bất diệt, bất cấu bất tịnh, bất tăng bất giảm. Thị cố Không trung vô sắc, vô thọ, tưởng, hành, thức, vô nhãn nhĩ tỷ thiệt thân ý, vô sắc thanh hương vị xúc pháp, vô nhãn giới nãi chí vô ý thức giới, vô vô minh diệc vô vô minh tận, nãi chí vô lão tử diệc vô lão tử tận, vô Khổ, Tập, Diệt, Đạo, vô Trí diệc vô đắc.
Dĩ vô sở đắc cố, Bồ-đề-tát-đỏa y Bát-nhã Ba-la-mật-đa cố, tâm vô quái ngại, vô quái ngại cố, vô hữu khủng bố, viễn ly điên đảo mộng tưởng, cứu cánh Niết-bàn. Tam thế chư Phật y Bát-nhã Ba-la-mật-đa cố, đắc A-nậu-đa-la Tam-miệu-tam-bồ-đề. Cố tri Bát-nhã Ba-la-mật-đa thị đại thần chú, thị đại minh chú, thị vô thượng chú, thị vô đẳng đẳng chú, năng trừ nhất thiết khổ, chân thực bất hư. Cố thuyết Bát-nhã-ba-la-mật-đa chú, tức thuyết chú viết:

Gaté gaté, paragaté, parasamgaté, Bodhi svaha.

(Không phải mình lòe chữ nho đâu! Mình có bản dịch - chú giải dài thườn thượt - đọc tới đọc lui nhiều lần mà chỉ hiểu lỏm bỏm coi như ... càng lúc càng rối thêm nên không viết vào đây.)

Đây có phải là câu trả lời không? Không biết! Viễn ly điên đảo mộng tưởng! Nên câu trả lời có lẽ phải là: Thôi kệ, mỗi người tự biết.

4. Nhân câu chuyện này lại nhớ nhân vật Nghi Lâm trong Tiếu ngạo giang hồ. Kim Dung để sư cô Nghi Lâm ngồi tụng kinh, cứ cho là tụng kinh Bát-nhã đi, nhưng lòng thì tương tư Lệnh Hồ Xung. Cái bi kịch đi giữa đôi bờ mộng tưởng điên đảo và chân thực bất hư!

Á ngộ, ngạc nhiên chưa!

Muốn xem vài cái blog nghiêm chỉnh của các blogger quen thuộc thì không cách gì vào được dù rằng đường truyền thuê bao của thợ máy thuộc loại MégaVNN (chỉ có suýt chút xíu nữa là thợ máy thuê luôn cái địa chỉ tĩnh nếu đủ giàu!) và cái PC của thợ máy thuộc loại siêu tốc, siêu bộ nhớ, phần mềm có bản quyền hẳn hoi (Anh Microsoft và anh BKAV mấy lần cảm ơn thợ máy rồi đó chớ chơi sao!). Đang bực bội nguyền rủa và đang có ý đồ chơi luôn cái đường truyền GigaVNN (nếu có, và nếu các blogger đó không bị filter hay bị bóp cổ rồi). Tức mình quá bèn gõ bậy chơi mấy cái URL trời ơi vào khung address. Tưởng giận quá hóa rồ thì gõ bậy vậy thôi ai dè lại truy cập được chớp nhoáng mà tất cả đều dẫn đến một trang web không hiểu tại sao nó tồn tại và mục đích tồn tại của nó là để làm cái gì!? Sau đây là mấy cái URL tầm xàm đó đây:

- Trang vừa ngu vừa ác: http://www.vuanguvuaac.vn/
- Trang đồ khỉ gió: http://www.dokhigio.vn/
- Trang đồ mắc dịch: http://www.domacdich.vn/
- Trang bọn khốn nạn: http://www.bonkhonnan.vn/
- Trang con ông cháu cha: http://www.conongchaucha.vn/
- Trang quan lớn quan bé: http://www.quanlonquanbe.vn/
- Trang hội tham nhũng: http://www.hoithamnhung.vn/
- Trang cướp của dân: http://www.cuopcuadan.vn/

Và tất cả đều dẫn đến trang này đây:

Thợ máy ngớ ra và chỉ lắp bắp thốt ra được câu "quảng cáo": Ngạc nhiên chưa!

Không tin nhấp thử vô mấy cái đường link đó là thấy liền hà. Ai biết giải thích giùm thợ máy đi ....

CHÓ VÀ NGƯỜI

Vườn nhà ông hai cũng không rộng gì. Vỏn vẹn một công đất trồng linh tinh vài thứ cây ăn trái. Trước sân ông trồng mấy cây sơ ri, cây ổi, cây bưởi, cây mận, sau vườn trồng ít cây dừa. Mỗi thứ một ít, có trái quanh năm. Trái ra không nhiều đáng để đem đi bán và cũng không ít để hai ông bà có thể ăn hết. Con cái thì đi làm ăn xa, mấy khi về nhà. Hai ông bà chỉ ao ước có cháu ngoại để chúng leo trèo, có cái trái cho chúng ăn. Hai ông bà sống có phần quạnh quẽ, phần lớn mấy trái chín vừa đủ cho mấy đứa học trò đến chơi reo hò đùa giỡn giành giật nhau. Hai ông bà lấy đó làm vui. Lúc trước, khi khu vực này chưa bị đô thị hóa thì vườn nhà ông chẳng có rào giậu gì. Trẻ con hàng xóm cứ theo đó mà hỏi xin cho phải phép rồi muốn hái gì thì cứ việc. Nhưng bọn trẻ hàng xóm cũng biết điều: chúng chỉ hái những trái chín. Còn nếu hai ông bà đi vắng, dừa có rụng, chúng chỉ gom lại để trước nhà cho ông. Ông hai chỉ cười thôi! Nhưng từ khi nhà cửa mọc lên chung quanh nhiều quá, con đường lầy lội trước nhà bây giờ tráng nhựa láng o thì lại đâm ra nhiều kẻ ăn trộm. Sểnh ra thì mất cái xe đạp để trước cửa, mất cái laptop để trên bàn của cô sinh viên nhà bên cạnh. Ông phải làm cái hàng rào thôi. Từ khi làm cái hàng rào thì trẻ con không đến chơi nữa … Cũng buồn! Lí do ông hai phải làm cái hàng rào tốn quá nhiều tiền một phần vì con chó cưng của ông. Bây giờ tụi ăn trộm chó như rươi. Đang đêm ở trong nhà nghe con chó kêu cái ẳng, vội vàng chạy ra thì thấy hai chiếc xe gắn máy miết ga dông mất không cách gì đuổi kịp, thế là mất con chó! Tính ra xóm này đã mất gần hai ba chục con chó cùng một kiểu đó.

***

Con chó cưng của ông ban đầu là của anh sui. Nhưng nhà anh sui ở thành phố, sân nhà nhỏ như cái bàn tay, nuôi chó thật là bất tiện. Cháu ngoại của anh sui còn bé xíu nên anh sui không muốn cho con chó vào nhà. Anh sui buộc nó suốt ngày đêm ở ngoài cửa. Ông hai lên thăm anh sui, thấy con chó con thiệt là tội nghiệp. Con chó cứ len lén nấp sau lưng ông hai rón rén đi vào nhà, nằm trốn dưới bộ ghế mà vẫn không thoát khỏi cặp mắt của anh sui. Vậy là chó con lại bị đuổi ra trước cửa. Thấy cái bộ dạng tui nghỉu của con chó mà thương! Thế là ông bàn với anh sui cho nó về vườn để có chỗ cho nó chạy nhảy. Bà hai ôm con chó tội nghiệp ngồi ở yên sau để ông chở nó về. Chó con ngước cặp mắt biết ơn ngoan ngoãn cuộn tròn trong lòng bà hai để vượt tám chục cây số về quê. Ông đặt tên mới cho nó là con Milou.

***

Con chó hiền khô và thiệt là dễ nuôi, cơm thừa canh cặn ăn ráo, không đòi hỏi gì, thậm chí có lúc ông đi dạy về buổi trưa gấp gáp mà không có bà hai ở nhà thì ông chỉ kịp làm một tô mì gói còn chó con ăn cơm nguội chan nước mì cũng được. Cái con chó này ưa hôn ông. Những ngày ở nhà một mình, buổi trưa không đi dạy ông hay nằm võng ngủ lơ mơ, chốc chốc con chó chạy lại ngửi lên mặt ông. Mỗi lần như vậy ông sực tỉnh - thấy con chó nhìn mình chăm chú một cách lo lắng - ông hay nói đùa “Bộ mày sợ tao chết hay sao vậy!”. Nhà thường xuyên vắng người vì vậy nếu không có con chó có khi ông dám quên tiếng người lắm à! Những khi bà hai về quê thăm bà con cả tuần chỉ có ông và con chó ở nhà. Không có con chó thì ông biết nói chuyện với ai! Thủ thỉ nói chuyện với nhau riết thành thói quen của người lẫn chó. Mỗi lần ông nói là con chó ngước cặp mắt nhìn ông rất chi là hiểu ý (hoặc ông cố tình nghĩ như vậy!). Con chó lẩn quẩn theo ông suốt ngày trong nhà ngoài vườn, thậm chí khi ông đi ngủ thì nó cũng vô tới giường ông để nằm dưới chân giường. Chỉ có một điều ông hơi lo lắng là con chó không chịu ở mãi trong hàng rào, dù vườn nhà ông cũng đủ rộng cho nó chạy nhảy. Lâu lâu nó thừa cơ khi ông mở cổng là chạy vọt ra đi tìm hiểu xung quanh. Bà hai cười cười nói “Nó đi tìm tình yêu đó mà! Chạy qua mấy con chó cái nhà hàng xóm thôi!”. Mất công đi ôm nó về!

***

Nhưng rồi ông cũng mất con chó. Một khi bọn trộm chó đã để ý tới con chó rồi thì không thoát khỏi tay bọn chúng! Cái ngày bà hai phải đi thành phố bằng một chuyến xe khuya 3 giờ sáng thì con chó cũng biến luôn. Chắc khi bà hai mở cổng đi ra con chó đã đi theo mà bà không hay. Bà thì lên xe còn … Có gì dễ cho tụi ăn trộm chó bằng một con chó lơ ngơ ngoài đường đêm! Mất con chó ông buồn cả tháng. Thậm chí buổi trưa nằm ngủ lơ mơ trên võng ông còn nằm mộng thấy con chó về đứng nép vào người ông, dụi dụi cái bờm cổ vào tay ông. Bà hai buồn rầu nói “Vậy là nó bị làm thịt rồi! Hồn của nó về thăm ông đó!”. Bà hay đi chùa lễ Phật vì vậy bà tin có linh hồn, kể cả linh hồn của một con chó dễ thương và tội nghiệp. Ông hai chỉ nín thinh và cũng muốn tin như vậy lắm.
Ông không thèm nuôi chó nữa. Ông không muốn buồn nữa. Nhưng sự đời nhiều khi trái ý. Gần đây ông lại làm chết một con chó con! Bà hai đế cho một câu xanh rờn mùi đạo “Kiếp trước ông mắc cái nghiệp gì rồi! Không muốn cũng không tránh được!”. Số là như vầy: Mấy hôm trước ông có một ông bạn vong niên, quí mến lắm, ở xa tới chơi. Cũng muốn rủ thêm vài người bạn hiền để cho rậm đám. Chở ông bạn già tới nhà người bạn vốn chuyên gây giống chó Chihuahua. Thiệt tình ban đầu ông chỉ muốn giới thiệu với ông bạn già mấy nhánh phong lan tuyệt vời của bạn mình. Nhưng ông bạn già không để ý tới phong lan mà lại thích mấy con chó lũn cũn nhỏ tí. Thấy vậy người bạn liền tặng luôn cho ông bạn già con chó con Chihuahua đẹp nhất. Đặt con Chihuahua vào cái giỏ đẹp mà quên cài miệng giỏ, ông bạn già nhảy lên xe ngồi ở yên sau của người bạn. Con chó mẹ nhớn nhác chạy theo sau ra tới cổng kêu thống thiết không biết người ta bắt con mình đi đâu. Ông chạy theo sau. Buổi sáng trời đẹp, đường phố đẹp, nhưng có lẽ chó con Chihuahua không cho rằng cuộc đời đẹp nếu bị mất mẹ và bị nhốt ở trong lồng. Chó ta bèn vọt ra khỏi lồng để rớt xuống đường đời tấp nập. Ông hai đang chạy theo sau, không cách gì né tránh được. Thế là ông cán chết chó con một cách tức tưởi. Lượm con chó chết còn ấm đặt trong tay mà ông buồn quá đổi. Thế là ông mang tội sát sanh rồi! Nhìn ông bạn già buồn xo mà lòng ông cũng muốn héo.

***

Thôi đành đem con chó về chôn trong vườn nhà ông vậy. Ông không muốn nghĩ mình bị mắc nghiệp gì ở kiếp trước. Tới giờ này ông vẫn nghĩ mình ăn hiền ở lành, có làm gì thất đức đâu, vậy thì ông mắc cái nghiệp gì! Buổi chiều khi bạn bè đã ra về hết, nhìn chiếc lồng trống rỗng còn vất chỏng chơ bên hiên nhà ông bùi ngùi… Thấy bà hai ngó nghía chiếc lồng ông nói ngập ngừng “Con Milou đó bà! Cái số nó muốn ở với mình nên nó đầu thai làm con Chihuahua đáo về nằm trong vườn nhà mình đó bà.” Nói vậy thôi chớ trong bụng ông lại tự hỏi “Có cái số vậy sao?”

Thư gởi bạn

Mấy năm rồi không trao đổi thư với bạn vì - thiệt tình - bạn và mình mỗi người có một cảnh sống giờ đây rất khác nhau đến nỗi lắm khi mình không biết nên viết gì nữa. Tuy vậy mình luôn nhớ đến bạn: Không hiểu bạn lúc này như thế nào? Đời sống vẫn dễ chịu? Con cái đã trưởng thành và đã đi làm những đâu? Chị Vân lúc này ra sao? Mình vẫn thỉnh thoảng ghé thăm trang LTS guitar và đôi khi ghé xem cái Forum để mong coi các sinh hoạt guitar của bạn. Mình có đăng kí là thành viên nhưng không hiểu sao cái forum đó không cho phép thành viên post bài lên vậy?! Mình có xem danh sách thành viên đăng kí, dễ có đến mấy ngàn, nhưng chẳng thấy ai trao đổi cái gì trừ các bài của bạn. Vậy thì chức năng của forum đó đâu có phát huy được! (Xin lỗi bạn chút - nhưng quả thật vậy!)
Bà nhà của mình về hưu vài năm rồi. Con cái đã ra trường, đã lập gia đình và đi làm xa hết. Đôi khi mình cũng cảm thấy cô quạnh nhưng biết làm sao: Con cái như những cánh chim, hể ra ràng thì phải bay đi chớ sao! Mình ráng gõ đầu trẻ vài năm nữa là xong nghĩa vụ đối với xã hội. Vậy coi như trong cuộc đời mình cũng làm được vài việc con con và còn một đống ước mơ chẳng khi nào thành hiện thực. Thôi kệ! Tài năng của mình cũng chỉ tới đó, chẳng buồn vui làm gì cho mệt! Mình cũng còn đàn đôi chút và ... vẫn đàn dở như xưa! Có điều tiếng đàn bây giờ chắc nhiều u uẩn hơn, nhiều dấu lặng hơn: Một bản Hạ Trắng giờ đây đàn vấp búa xua, một bản Lositios de Zaragosa dần dần quên mất nhiều đoạn, một bản Sonate Ánh Trăng hơn 30 năm chưa khi nào đàn hết. Kệ! "lẳng tẳng" với mấy cái romance cũng khuây khỏa được. Khuya đêm trước nhớ tiếng đàn của bạn, ngồi đàn một mình rồi viết được mấy câu. Giờ mời bạn xem, coi như ít lời "Tử Kì gởi Bá Nha" vậy.