TRẢ LỜI CÂU HỎI CỦA NH.

E hèm… có người cắc cớ hỏi sao ông hoài cổ vậy? Cái thế giới này, bây giờ, là của tiếng Anh mà? Sao ông thích Le petit prince vậy? Sao ông lại mê Terre des hommes vậy? Mà tại sao Hoàng tử bé lại muốn vẽ con trừu mà … không phải một con gà con! Ối trời, người hỏi lại là một nàng … đang sống tít tận gần bến sông Seine. Tôi đang bận bịu với đủ thứ nhọc nhằn mà các xếp đang vui sướng hành hạ tôi bằng hàng đống văn bản giấy tờ chán đến tận cổ nên tôi lâm vào tình cảnh của Saint-Ex khi bị Hoàng tử bé, với một vẻ dịu dàng rất mực, đòi vẽ cho một con trừu giữa lúc chàng bực bội loay hoay sửa chữa chiếc máy bay của mình bị rơi tỏm giữa sa mạc. Mà thôi, mặc kệ các xếp – có gì quan trọng hơn câu hỏi của một tiểu thơ đâu – tôi liền ngồi ngẫm nghĩ, bơi trong cõi mộng để bới tìm câu trả lời cho vấn nạn thiên thu. Thư này ban đầu tôi định viết với đề tựa: Lettre à ma princesse cho ra vẻ ta đây cũng phong trần lịch lãm chi chi nhưng vì lâu lắm rồi không dùng tiếng Pháp nữa có thể khiến tôi phải vất vả kiệt sức với cái gọi là “phong ba bão táp không bằng ngữ pháp tiếng … Tây” nên thôi. Tôi bèn viết bằng thứ ngôn ngữ êm đềm cay đắng của Nguyễn Du đi vậy. Biết đâu chừng “mua vui cũng được một vài trống canh”!

Thư cho công chúa.

- Thì đây là con gà con lấm lem thay cho con trừu của Saint-Ex. Gà con thì chắc chắn không xơi hoa hồng của Hoàng tử bé rồi. Cái giống gà bé nhỏ này chỉ tội là hay bươi móc đây đó đôi khi thôi. Mai kia mốt nọ gà ta có thể lắm sẽ trở thành một chú gà nòi gáy te te chào nửa đêm, chào buổi sáng, hoặc đi đâu đó lang thang để ngày kia đỉnh đạc đậu trên một mái nhà gáy tương tư đóa hồng nọ. Con trừu kia mà Hoàng tử bé đòi có lẽ tại vì trên tinh cầu của chú cũng chỉ từng có giống ấy thôi. Cái thứ gà gáy nửa đêm, gà gáy sáng có thể bị khàn giọng viêm thanh quản trên tinh cầu mặt trời mọc mặt trời lặn bốn mươi ba lần trong một ngày của chú.
- Còn vì sao tôi mê Terre des hommes! Tại vì tôi sinh ra là nông dân, lớn lên trên đất rừng U Minh và tôi cảm câu đầu trong Terre des hommes:

“La terre nous en apprend plus long sur nous que tous les livres. Parce qu’elle nous résiste. L’homme se découvre quand il se mesure avec l’obstacle. Mais, pour l’atteindre, il lui faut un outil. Il lui faut un rabot, ou une charrue. Le paysan, dans son labour, arrache peu à peu quelques secrets à la nature, et la vérité qu’ il dégage est universelle.”

Cái đoạn đầu này thì Saint-Ex và Bình Nguyên Lộc trong “Rừng mắm” hẵn “đồng thanh tương ứng”. Dĩ nhiên Saint-Ex không nói chuyện về nông dân hay chỉ nói chuyện về các chuyến bay mở đường. Nhờ Saint-Ex và tiếng Pháp mà tôi mới hiểu về cái bi kịch “khai hóa” mà “thế giới văn minh” mang lại và về cái lâu đài ở Hararé của tay khốn nạn Mugabé. Hãy lắng nghe Terre des hommes lần nữa:

"Voici des hommes qui n’avaient jamais vu un arbre ni une fontaine, ni une rose, qui connaissaient, par le Coran seul, l’existence de jardins òu coulent des ruisseaux puisqu’il nomme ainsi le paradis. Ce paradis et ses belles captives, on le gagne par la mort amère sur le sable, d’un coup de fusil d’infidèle, après trente années de misère. Mais Dieu les trompe, puisqu’il n’exige des Français, auxquels sont accordés tous ces trésors, ni la rançon de la soif ni celle de la mort. Et c’est pourquoi ils rêvent, maintenant, les vieux chefs. Et c’est pourquoi, considérant la Sahara qui s’étend, désert, autour de leur tente, et jusqu’ à la mort leur proposera de si maigres plaisirs, ils se laissent aller aux confidences.
“Tu sais… le Dieu des Français… Il est plus généreux pour les Français que le Dieu des Maures pour les Maures!"

Vậy đó, công nghệ ngày càng hiện đại, nhân loại bây giờ người ta nói tiếng Anh thay vì tiếng Pháp nhưng những vấn đề của nó cũng có gì thay đổi đâu!

- Còn thông điệp mà công chúa muốn kêu lên, thì đây:

“Robert Mugabe: Pendant que son peuple meurt de faim, et meurt à cause du manque de soins et des médicaments … On nous demande de l’aide pour aider son peuple … Lui et sa famille vivent dans l’opulence et tue son propre peuple.
Faite parvenir ce courriel pour que le monde entier sache ce que cet homme fait à son peuple”

ĐIỀU NÀY THÌ TÔI RẤT ĐỒNG TÌNH VỚI … NH.