Suốt mấy ngày nay mình rất lo lắng
vì dịch bệnh Covid-19, lo ngại sự bùng phát dịch tại Việt Nam
Nhưng mình còn lo lắng ở một chốn
xa nữa. Nước Đức! Vì ở đó có hai con mình và đứa cháu ngoại rất đễ thương. Một
nước Đức đẹp đẽ, trật tự và văn minh; một nước Đức của nhà toán học thiên tài
Gauss; của nhà triết học Karl Marx mà mọi con người bị bần cùng và bị bóc lột –
dù đồng ý với ông hay không - phải cần biết tới; một nước Đức của nhiều nhạc sĩ
lừng danh như J. S. Bach, Beethoven, Wagner với những tác phẩm tuyệt vời; một nước Đức đầy
lãng mạn và sâu sắc của Goethe, Hermann Hesse và Schiller. Và thậm chí nước Đức của một nhà phân tâm học nổi tiếng mà mình rất dị
ứng: Sigmund Freud! (nói thật, đôi khi mình ghét ông này do mình có lí do để nghĩ
ông này nói xàm!)
Nhưng hãy quay lại với lý lẽ. Người
Đức vốn hay tư duy và hành động theo logic! Một thứ logic toán học khá lạnh
lùng! Vâng, hãy cùng mình “tư duy” theo như những gì Thiên thần Angela Merkel
(Angela có nghĩa là Bà Tiên đấy mà!), thủ tướng Đức, vừa trình bày hôm nay ngày
11/3/2020 về phản ứng của Đức trước tình trạng dịch đang lây lan nhanh chóng
trong khối EU, đặc biệt là trong nước Đức. (Ở đây tôi xin mở ngoặc để nói rằng
tôi không có ý định phê phán gì Bà Merkel hay chủ trương của nước Đức. Đó là
chuyện nội bộ của nước Đức và có lẽ cũng là của khối EU. Chỉ có Bà Merkel đáng
kính, với gánh trọng trách trên vai Bà, mới có quyền quyết định thế này hay thế
kia. Tôi không có quyền gì trong chuyện đó đâu nhé. Tôi chỉ là người làm toán
khá tò mò và làm thử vài phép toán, con tính liên quan mà thôi!).
Nào chúng ta làm toán nhé!
Giả thiết của bài toán thế này:
- Nước Đức có dân số hiện nay là 80 triệu người (con số này
tôi lấy trên Wikipedia, chắc không sai số nhiều đâu).
- Ngày hôm nay là ngày 11/3/2020.
- Số ca nhiểm covid-19 hôm nay của nước Đức là 1565 người
với 2 ca tử vong
- Phản ứng của Đức là:
- Trong khi đó tại Đức, phát biểu tại một cuộc họp báo ở
thủ đô Berlin ngày 11-3, Thủ tướng Đức Angela Merkel dẫn lời các chuyên
gia cho rằng hầu hết người dân sẽ nhiễm virus corona chủng mới
(SARS-CoV-2), và vì hiện nay không có cách chữa trị cụ thể, mục tiêu của
Đức là làm chậm sự lây lan.
- "Khi virus (corona) đang hiện hữu, người dân không có miễn dịch và
cũng không có liệu pháp điều trị lúc này, vì vậy 60 tới 70% dân số sẽ bị
nhiễm. Hiện nay quá trình ngăn chặn phải tập trung vào việc không làm quá
tải hệ thống y tế thông qua việc làm chậm sự lây lan của virus", hãng
tin Reuters dẫn lời bà Merkel.
(Trích bài đăng: Có hay không chuyện Anh, Đức chủ
động cho dịch COVID-19 lây lan diện rộng? trên báo tuổi trẻ online ngày 11/3
-
Một giả thiết cần
cân nhắc: Mỗi ca bệnh sẽ lây cho 1 người khác nữa sau 24 giờ. Riêng giả thiết
này có độ ngờ rất lớn, tùy thuộc nhiều vào biện pháp phòng chống dịch của mỗi
cộng đồng và cũng chính chỗ này mà Bà Merkel nhấn mạnh: Làm chậm sự lây lan! Giả thiết này là giả thiết trước đây khi dịch
bắt đầu bùng phát tại Vũ Hán để ước lượng số ca nhiễm bệnh theo thời gian. Nếu
những con tính dưới đây mà sai thì là sai từ chỗ này (gọi là sai số lan truyền - erreur propagande - trong phép tính)! Tức là chúng ta không thể
trả lời chừng nào thì xảy ra ca kế tiếp nữa! Vậy thì chúng ta có lẽ phải chờ
vài hôm nữa với các số liệu nhiễm bệnh và lây lan mới. Nhưng thời gian vẫn trôi
và số liệu mới đó lại bất cập (trừ khi dịch bệnh đã được thanh toán và chúng ta
làm việc với những số liệu thống kê cuối cùng). Vậy chúng ta “tạm” dùng con số
đáng sợ này và nói rằng những tính toán dưới đây đều có thể sai bét nhè từ ở
chỗ này này… Giả thiết này có nghĩa là dịch sẽ phát triển trong cộng đồng theo
cấp số nhân mà công bội là 2. Các số hạng kế tiếp của cấp số đó tăng lên gấp đôi sau
mỗi 24 giờ. Vì dịch chưa chấm dứt nên chúng ta cũng không có số liệu về thời
gian trung bình mà một bệnh nhân được chữa khỏi. Do đó mình giả thiết thêm rằng:
-
Tỉ lệ lan nhiễm đó không thay đổi trong suốt thời gian
được tính toán.
-
Không có bệnh nhân nào phải tử vong (Lạy Trời mình rất
mong như vậy!)
-
Cũng không bệnh nhân nào hoàn toàn hết bệnh trong suốt
thời gian tính toán, ie: (bệnh nhân đó + bệnh nhân mới) sẽ là tác nhân gây
nhiễm tiếp tục trong suốt bài toán của chúng ta (Tôi cũng lạy trời thời gian
tính toán của chúng ta sẽ ngắn thôi!)
-
Một cách lạc quan, chúng ta cho rằng chỉ có 60% dân số
bị nhiễm mà thôi. Đấy là cận dưới mà Merkel nêu ra! Lạc quan đấy nhưng tôi cũng
bồn chồn vì trong 3 đứa con cháu của tôi sẽ có thể có hơn 1 đứa bị bệnh (E hèm…
1,8 đứa đấy chứ!)
Câu hỏi là:
Tới khi nào thì chúng ta đạt được
con số 60% đó?
Bài toán này đã được đơn giản hóa
nhiều rồi để chúng ta – không cần khả năng toán học của Gauss – bạn nào quên
mất tiêu ba cái công thức về cấp số nhân cũng có thể nhẫm tính được.
Nào chỉ làm toán nhân và nhẫm tính
mà thôi!
60% của 80 triệu là: 48 triệu
người.
Ngày 11/3: 1.565 (người)
Ngày 12/3: 3.130
Ngày 13/3: 6.260
Ngày 14/3: 12.520
Ngày 15/3: 25.040
Ngày 16/3: 50.080
Ngày 17/3: 100.160
Ngày 18/3: 200.320
Ngày 19/3: 400.640
Ngày 20/3: 801.280
Ngày 21/3: 1.602.560
Ngày 22/3: 3.205.120
Ngày 23/3: 6.410.240
Ngày 24/3: 12.820.480
Ngày 25/3: 25.640.560
Ngày 26/3: 51.281.120
Ngày 27/3: 102.562.240
Ngày 27/3: 102.562.240
Vậy 16 ngày nữa thì điều đáng sợ
đó đã (có nguy cơ) ...!
Với các giả thiết trên, thì dù là
lạc quan nhất, chúng ta cũng chỉ có không đầy một tuần để hành động trước khi hệ
thống y tế, bệnh viện sụp đổ. Bài toán của Bà Merkel bây giờ là làm chậm sự lây
lan: Làm sao để một người bệnh lây cho ít người càng tốt và thời gian lan nhiễm
càng chậm càng tốt.
-
Giải pháp chiến lược của Việt Nam
-
Còn Bà Merkel, không hiểu bà sẽ tính toán thế
nào! Hởi con cháu của Gauss!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét